Dane statystyczne
Grupy wiekowe: dorośli, młodzież, studenci
Sekcje: kapela, obrzędy, śpiew, taniec
Adres: 34-360 Milówka, Polska
Lata działalności: od 1971
Kontakt: 515 72 63 35
Portale społecznościowe:
Liczba członków:
O zespole
Oj dana, pamiętaj słówka, najpiękniejsza na świecie jest nasza Milówka.
Tymi to słowami rozsławiał Milówkę na długo przed braćmi Golec znany działacz, folklorysta i patron zespołu „Wierchy” – Józef Szczotka. To tam, właśnie w Milówce – niewielkiej, ale malowniczej miejscowości położonej w Beskidzie Żywieckim narodziła się pasja, twórczość i wielkie zamiłowanie do tradycji. To właśnie tam, 40 lat temu narodził się Zespół, którego historię i twórczość pragnę tutaj przybliżyć, Zespół Pieśni i Tańca „Wierchy” im. Józefa Szczotki.
Jednakże Zespół to nie tylko nazwa i instytucja, to przede wszystkim ludzie, którzy włożyli całe swoje serce i chęci w kontynuację tradycji kultury ludowej na tym terenie. Oficjalną data założenia zespołu jest grudzień 1971 roku, jednakże nie był to początek działalności kulturalnej na tym terenie. Wszakże nie można mówić o Zespole nie wspomniawszy jego patrona – Józefa Szczotki, gdyż to właśnie dzięki niemu została ocalona spuścizna Górali Żywieckich. Z historii polskiej etnografii dowiadujemy się, że pewne tradycyjne elementy kultury ludowej na wsi polskiej zaczęły zanikać na skutek I i II wojny światowej, dlatego też tak jak cała Polska miała swojego Oskara Kolberga, tak Milówka miała Józefa Szczotkę – wybitnego pedagoga, artystę, a jednocześnie zbieracza i etnografa-amatora.
Józef Szczotka urodził się w Milówce w 1893 roku i już w dzieciństwie wyróżniał się wybitnymi zdolnościami artystycznymi. W ciągu swojego życia dał się poznać jako doskonały organizator: chóru, zespołu teatralnego, zespołu mandolinistów i gitarzystów, a także zbieracz pieśni i godek góralskich. Był również utalentowanym pedagogiem i przede wszystkim miłośnikiem folkloru. Założył pierwszy na Żywiecczyźnie Zespół Regionalny Pieśni i Tańca. Spisywał pieśni i pogodki góralskie, był autentycznym zbieraczem-amatorem, dzięki czemu sam stał się doskonałym gawędziarzem, muzykiem i nauczycielem tańca ludowego. Do jednego z jego największych osiągnięć należy opracowanie spektaklu teatralno-muzycznego zatytułowanego „Wesele Górali od Milówki” w autentycznej gwarze i melodiach. W 1936 roku założył siedem ognisk Związku Podhalan i wraz ze swoim zespołem brał udział w Święcie Gór w Wiśle.
Po śmierci tego wybitnego człowieka w 1964 roku nastała pewna pustka, dlatego też z inicjatywy jego uczniów i kontynuatorów postanowiono tradować tą wspaniała pasję i tak w grudniu 1971 roku został powołany do życia Regionalny Zespół Pieśni i Tańca im. Józefa Szczotki „Wierchy” z Milówki. Jest to oficjalna data rejestracji Zespołu i jego nazwy w Wydziale Spraw Wewnętrznych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Żywcu, a także wpisania do Rejestru Referatu Kultury przy Wydziale Oświaty PPRM w Żywcu.
Jak wiadomo, początki zawsze są trudne, tak było i w tym przypadku, najważniejszą rzeczą było nauczenie ludzi tańca, zdobycie strojów, a także zapewnienie miejsca prób, ponieważ „nawet tam gdzie istnieje nadmiar energii, to bez iskry zapłonowej nie ma pracy”. Zespół trafił jednak na wyjątkowo dobry klimat, bo na początku nikt nie wierzył, że mu wyjdzie.
Równie ważną rzeczą były pieniądze, które Zespół otrzymywał od hojnego sponsora. W efekcie sprawdziło się powiedzenie, że sukces ma wielu ojców i dzięki wsparciu wielu dobrych ludzi, młodzi zespolacy mogli zacząć realizować zamierzony plan. Pierwszy występ poza Milówką odbył się podczas Godów Żywieckich w pożyczonych strojach od kierownika zespołu „Jodły” z Żywca.
Tak oto zrodziła się duma i chwała nie tylko samej Milówki, ale także całej Żywiecczyzny, gdyż w owym czasie niewiele zespołów działało na tym terenie. Zespół „Wierchy” początkowo nosił nazwę „Regionalnego” Zespołu Pieśni i Tańca gdyż pielęgnował głównie swój rodzimy Żywiecki folklor, jednakże z czasem, stopniowo zaczął wzbogacać się zarówno finansowo jak i choreograficznie, i poszerzył swój repertuar również o pieśni i tańce z innych regionów. W latach największej świetności „Wierchy” prezentowały na scenie tańce i śpiewy regionów:
– Beskidu Śląskiego
– Cieszyńskiego
– Łowickiego
– Krakowskiego (Wschodniego i Zachodniego)
– Mieszczan Żywieckich
– Laskiego
– Podmiejskiego
– Sądeckiego
Ważnym momentem w historii Zespołu było połączenie w roku 1991 „Wierchów” z innym, działającym ówcześnie w Węgierskiej Górce zespołem „Haśnik”. Narodził się zatem działający przez kilka lat Zespół Pieśni i Tańca im. Józefa Szczotki, który w bardzo mocnym składzie zdobył wiele nagród i prezentował wysoki poziom artystyczny na scenie. Wówczas próby odbywały się w Węgierskiej Górce i narodziło się wiele obfitujących i obiecujących przyjaźni. Po kilku latach na skutek nowych decyzji zespoły ponownie zostały rozdzielone, co sprawiło, że należało dokonać również podziału istniejącego dorobku materialnego, czyli głównie strojów i innych rekwizytów tanecznych. Obecnie zatem po podziale, na zasadzie pół na pół, część strojów pozostała w posiadaniu „Wierchów”, a część w gminie Węgierska Górka.
Zespół w czasie swojego istnienia odnosił wiele sukcesów i tryumfował na wielu festiwalach, zarówno w Polsce jak i poza granicami naszego kraju. Stopniowo pewni członkowie, ze względów rodzinnych czy finansowych, odchodzili i robili miejsce kolejnym – młodszym. Warto wspomnieć, że „Wierchy” zawsze otwarte były na młodzież, nie tylko z Gminy Milówka, ale z całego powiatu żywieckiego. Członkowie do dziś wspominają, ile to nieraz kilometrów musieli pokonać, żeby dotrzeć na próbę. Ciekawostką jest, że nawet przy organizacji Jubileuszu 40-lecia wielką trudnością było zliczenie i zaproszenie wszystkich osób, które przez tyle lat przewinęły się przez Zespół, ponieważ jest to ogromna ilość. Przez lata zmieniali się tancerze, muzycy, instruktorzy, choreografowie, a także kierownicy, każdy jednak zostawił w Zespole cząstkę siebie. Jak wiadomo nie samymi próbami i koncertami zespolacy żyją, podczas wieloletniej działalności Zespołu nawiązało się wiele przyjaźni, a nawet małżeństw. Było wiele wspólnych smutków i radości, wszakże nie brakowało powodów do wzruszeń.
Zaskakującym momentem w historii Zespołu było zawieszenie jego działalności w roku 2000. Następstwem tej sytuacji było ukazanie się w 2003 roku artykułu w Dzienniku Zachodnim, gdzie autor pisał, że w Milówce nie ma chętnej młodzieży do tańczenia w zespole i dlatego pojawiła się propozycja, żeby zespół „Wierchy” przenieść do Lalik. Po ukazaniu się tego artykułu w wielu sercach aż zawrzało! Stało się to motywem do zorganizowania spotkania kilku byłych członków zespołu wraz z byłym kierownikiem. Nie potrafili zrozumieć, skąd taka pewność, że w Milówce nie ma nikogo chętnego. Postanowili coś z tym zrobić, wziąć sprawy w swoje ręce. Chcieli sprawić, żeby Milówka znowu miała swój ZESPÓŁ! I to właśnie od nich się znowu zaczęło. Założyli Zarząd Zespołu i wybrali spośród siebie osobę, która miała pokierować całym zespołem. Postanowili zrobić nabór do zespołu. Frekwencja przeszła najśmielsze oczekiwania wszystkich! Młodzieży było ponad 60 osób na pierwszym spotkaniu! I od tego pierwszego spotkania wszystko się zaczęło.
Powstała zatem młoda kapela pod batutą świetnego muzyka, a potem kolejnych, z których jeden z nich do dzisiaj kieruje kapelą zespołu. Powstał program górali żywieckich, który specjalnie dla zespołu stworzyła ówczesna pani instruktor i choreograf. Już od samego początku zespół tańczył na 16 par! Pierwsze występy wiązały się z ogromnymi przeżyciami oraz stresem, zwłaszcza, kiedy trzeba było pokazać się w Milówce, ale zespół już od samego początku pokazał, że podchodzi do tego wszystkiego z sercem.
Następne lata pokazały, że trzeba tylko chcieć żeby coś zdziałać. Program „Wesele górali od Milówki”; stworzony dla zespołu przez pana Jana Gąsiorka po kolei zdobywał coraz to wspanialsze nagrody. Zaczęło się od 2005 roku, gdzie zespół nasz zdobył kolejno Srebrne Żywieckie Serce na Festiwalu Folkloru Górali Polskich na Tygodniu Kultury Beskidzkiej w Żywcu oraz nominację do uczestnictwa na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem, gdzie zdobyli Złotą Ciupagę!
Kolejne lata obfitowały w następne nagrody dla zespołu.
Myślę, że do sukcesów zespołu należy również doliczyć coroczne wyjazdy zagraniczne, w tym na Węgry, do Chorwacji, Serbii, Macedonii, Bułgarii, Czarnogóry oraz odwiedziny u naszych sąsiadów na Słowacji.
Obecnie w swoim repertuarze zespół posiada układy taneczne z regionu krakowskiego wschodniego oraz zachodniego, jak również tańce mieszczan żywieckich. Wszystkie te programy zostały stworzone przez pana Jana Gąsiorka z okazji 35-tej rocznicy istnienia zespołu.
Już od pierwszego roku działalności reaktywowanych „Wierchów”, widać było, że cały czas muszą coś robić. Sam układ taneczny nie wystarczał, zbliżały się święta, więc trzeba było pokazać się również w innym repertuarze. Od tego czasu, co roku zespół śpiewa na pasterce kolędy, oraz co roku przygotowuje jakiś występ świąteczny. Na początku były to jasełka, teraz już kolejny rok pokazuje się z pięknym koncertem kolęd.
Obecnie kierownikiem Zespołu jest Teresa Drożdż – wieloletnia tancerka i działaczka, która połowę swego życia jak spędziła w „Wierchach” i jest mu oddana całym sercem. Zespół liczy około 50-ciu członków, są to zarówno wieloletni, zasłużeni tancerze jak i młodzież, w tym 5 członków kapeli. Warto wspomnieć, że Zespół do dziś podziwiany jest na scenie nie tylko za choreografię czy technikę wykonania, ale przede wszystkim za swobodę przekazu, kontakt z publicznością, żywiołowość i radość, którą widać na scenie.
Historię Zespołu opracowała Kinga Łagosz
Żródło: www.milowka.pl, www.milowka.info, kronika zespołu “Wierchy”
W bazie od: 2011-10-07 | Ostatnia modyfikacja: 2011-12-06
